Εορτασμός της επετείου της 28ης Οκτωβρίου. Πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό
Εκπαιδευτικό υλικό για την εορτή της επετείου της 28ης Οκτωβρίου 2021, με τα γεγονότα, πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό και δραστηριότητες.
Επιμέλεια υλικού: Παρασκευή Παππά (ΠΕ 02), Παπαγεωργίου Νικόλαος (ΠΕ 86).
ΜΕΡΟΣ Α΄ – ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΕ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος διήρκεσε από το 1939 έως το 1945, αν και σχετικές συγκρούσεις ξεκίνησαν νωρίτερα. Περιλάμβανε τη συντριπτική πλειονότητα των χωρών του κόσμου (συμπεριλαμβανομένων όλων των μεγάλων δυνάμεων της εποχής – την Σοβιετική Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Γερμανία, την Ιαπωνία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιταλία και την Γαλλία) σχηματίζοντας δύο αντίπαλες στρατιωτικές συμμαχίες: τους Συμμάχους και τις Δυνάμεις του Άξονα. Αποτέλεσε την πιο εκτεταμένη γεωγραφικά και δαπανηρή σε πλουτοπαραγωγικούς πόρους ένοπλη σύγκρουση στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Το Σεπτέμβριο του 1939, η Αγγλία και η Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία, αντιδρώντας στην παρά τις προειδοποιήσεις τους επίθεση του Χίτλερ στην Πολωνία. Πρόκειται για την υλοποίηση της καθυστερημένης αλλά δυναμικής απόφασης να εναντιωθούν στην επεκτατική πολιτική τόσο της Γερμανίας όσο και του άλλου φασιστικού κράτους της Ευρώπης, της Ιταλίας, πολιτική που πραγματωνόταν με κατάληψη ξένων εδαφών από τα μέσα της δεκαετίας του 1930.
Στις 15 Αυγούστου του 1940 λίγο πριν τη λιτάνευση της ιερής εικόνας της Παναγίας Τήνου, και ενώ στη προκυμαία υπήρχε ήδη πολύς κόσμος, το ιταλικό υποβρύχιο Delfino “εν καταδύσει” πλησίασε τον θαλάσσιο χώρο εξαπολύοντας τρεις τορπίλες κατά του ευδρόμου «ΕΛΛΗ» ενώ ήταν αγκυροβολημένο έξω από τον λιμάνι της Τήνου όπου και συμμετείχε στις εκδηλώσεις του εορτασμού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Η εμπλοκή της Ελλάδας στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σημειώθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1940, με την εναντίον της κήρυξη πολέμου από την Ιταλία, στην οποία προχώρησε ο Μουσολίνι, αφενός εντάσσοντας την Ελλάδα στα επεκτατικά του σχέδια στην ανατολική Μεσόγειο και, αφετέρου προσπαθώντας να επιδείξει τις ικανότητές του προς νίκες στο σύμμαχό του Χίτλερ.
Αυτή τη μέρα ακούγεται το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν:
Από αυτή την ημέρα άρχισε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος στα αλβανικά βουνά, που αναδείχθηκε σε μια κορυφαία στιγμή εθνικής ομοψυχίας, αποφασιστικότητας, αντιφασιστικού πνεύματος και κατέληξε σε μια σειρά από εντυπωσιακές και αναπάντεχες επιτυχίες, που αποτέλεσαν ταυτόχρονα και την πρώτη συμμαχική νίκη κατά του Άξονα.
Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης περιγράφει την πορεία στο μέτωπο. Απόσπασμα από το έργο του «Το Άξιον Εστί». Διαβάζει ο Μάνος Κατράκης:
Στην Ελλάδα η γερμανική εισβολή ξεκίνησε στις 6 Απριλίου του 1941, με την επίθεση γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας και Γιουγκοσλαβίας. Δύο γερμανικά σώματα στρατού επιτέθηκαν στις ελληνικές θέσεις στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Παρά την ηρωική αντίσταση των αμυνομένων η μάχη διήρκεσε μόλις τέσσερις μέρες. Στις 9 Απριλίου παραδόθηκαν τα ελληνικά στρατεύματα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη με τους Γερμανούς να εκφράζουν ανοιχτά τον θαυμασμό τους για την ανδρεία και μαχητικότητα των Ελλήνων.
Η Γερμανική εκστρατεία στην ηπειρωτική Ελλάδα τελείωσε με μία καθολική γερμανική νίκη με την κατάληψη της Καλαμάτας στην Πελοπόννησο, μέσα σε ακριβώς είκοσι τέσσερις μέρες. Τόσο Γερμανοί όσο και Σύμμαχοι αξιωματούχοι εξέφρασαν το θαυμασμό τους για την ισχυρή και ηρωική αντίσταση που προέβαλαν οι Έλληνες στρατιώτες.
Στις 20 Μαΐου 1941 ξεκινά η Μάχη της Κρήτης. Επίλεκτα γερμανικά στρατεύματα επιτέθηκαν με αεραποβατική ενέργεια στο νησί το οποίο υπερασπίζονταν δυνάμεις της Ελλάδας και της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Οι σκληρές μάχες που έγιναν τις επόμενες δώδεκα μέρες ανέδειξαν νικητές τους Γερμανούς. Όμως το τίμημα της νίκης τους ήταν σοβαρό και έτσι, οι αλεξιπτωτιστές, μέχρι το τέλος του πολέμου δεν θα επαναλάβουν παρόμοια επιχείρηση σε τέτοια κλίμακα.
Κάποιοι ιστορικοί θεωρούν την Γερμανική εκστρατεία στην Ελλάδα αποφασιστική για την έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, θεωρώντας ότι αποτέλεσε σοβαρή καθυστέρηση της εισβολής του Άξονα στη Σοβιετική Ένωση.
Η περίοδος της χιτλερικής κατοχής είναι η πιο θλιβερή της Ελληνικής Ιστορίας. Οι αδίστακτοι κατακτητές ερήμωσαν τον τόπο μας, φυλάκισαν και εκτέλεσαν κάθε ύποπτο πολίτη και καταδίκασαν έναν ολόκληρο λαό σε θάνατο από την πείνα και τις αρρώστιες. Τότε, για μια ακόμη φορά φάνηκε το αδούλωτο φρόνημα των Ελλήνων και η χαλύβδινη ψυχή τους. Πολλοί πατριώτες πήραν το δρόμο για τα βουνά, οργάνωσαν αντάρτικες ομάδες και πολέμησαν τον κατακτητή με κάθε τρόπο: με εκτεταμένα σαμποτάζ, με σοβαρή δολιοφθορά, με ανατινάξεις γεφυριών και σιδηροδρομικών σταθμών. Ο αγώνας τους συνθέτει μια από τις συγκλονιστικότερες σελίδες της ελληνικής ιστορίας….
Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ’ τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή της Κατοχής, ο ελληνικός λαός προέβη σε αυθόρμητες πράξεις αντίδρασης, ατομικά και συλλογικά, που εξέφραζαν βούληση αντίστασης, η οποία δεν άργησε να εκδηλωθεί και σε οργανωμένα σχήματα, με την ίδρυση των αντιστασιακών οργανώσεων από το φθινόπωρο του 1941. Από τις πρώτες τέτοιες ενέργειες, και κορυφαία για τη συμβολική της αξία, αποτέλεσε η υποστολή από την Ακρόπολη και καταστροφή της ναζιστικής σβάστικας από δυο νεαρούς φοιτητές, το Μανόλη Γλέζο και το Λάκη Σάντα, το Μάιο του 1941.
Τη νύχτα της 30ής Μαΐου 1941 ο Απόστολος (Λάκης) Σάντας κατέβασε, μαζί με το φίλο του Μανόλη Γλέζο, τη χιτλερική σημαία, το σύμβολο του φασισμού, από το βράχο της Ακρόπολης.
Στα χρόνια της Κατοχής η αντίσταση των Ελλήνων κατά των κατακτητών ήταν καθολική και μεγαλειώδης. Άντρες, γυναίκες και παιδιά προσέρχονταν στις τάξεις των αντιστασιακών οργανώσεων από βαθειά πατριωτική έξαρση για να αγωνιστούν για ελευθερία, δημοκρατία και δικαιοσύνη. Οι Γερμανοί αντιδρούσαν με αθρόες συλλήψεις και εκτελέσεις πατριωτών.
Ιδιαίτερα δυναμική και πρωτοφανής για την ελληνική πραγματικότητα ήταν η δράση που ανέπτυξαν οι γυναίκες όλων των ηλικιών, και στην Αθήνα και στην ύπαιθρο, συμμετέχοντας σε κάθε είδους αντιστασιακή κινητοποίηση ως και στον ένοπλο αγώνα. Η αντιστασιακή δράση αποτέλεσε εξάλλου για τις Ελληνίδες μια συνολικότερη ευκαιρία για την κοινωνική τους συνειδητοποίηση και απελευθέρωση.
«Κι όμως ο αγώνας για τη λευτεριά δεν ήταν, ούτε μπορεί να είναι, μόνο αντρική υπόθεση». Αφιέρωμα στις γυναίκες, αγωνίστριες.
Στις 27 Φεβρουαρίου 1943 έφευγε από τη ζωή ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Το νέο του θανάτου του επιφανέστερου ποιητή της γενιάς του 1880 κυκλοφόρησε με αστραπιαία ταχύτητα στην κατοχική Αθήνα.
Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός»…
…γράφει στο προσωπικό της ημερολόγιο η Ιωάννα Τσάτσου. Από νωρίς το πρωί της 28ης Φεβρουαρίου πλήθος λαού άρχισε να συγκεντρώνεται στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας για να αποτίσει το ύστατο χαίρε στον μεγάλο ποιητή, αλλά και για να εκφράσει τα αντικατοχικά του αισθήματα. Ο πνευματικός κόσμος της χώρας έδωσε βροντερό «παρών»: Σπύρος Μελάς, Μαρίκα Κοτοπούλη, Κωνσταντίνος Τσάτσος, Γιώργος Θεοτοκάς, Άγγελος Σικελιανός, Ηλίας Βενέζης, Ιωάννα Τσάτσου, Γιώργος Κατσίμπαλης, κ.α. Οι επίσημες αρχές, προσπαθώντας να περιορίσουν το νόημα της παλλαϊκής συγκέντρωσης, εκπροσωπήθηκαν στην κηδεία από τον ίδιο τον δοτό πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο και από εκπροσώπους των γερμανικών και ιταλικών κατοχικών δυνάμεων. Αυτό δεν απέτρεψε τη μετατροπή της κηδείας σε εκδήλωση πατριωτικής έξαρσης.
«Σε αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» είπε εύστοχα ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός (1884-1951), δίνοντας το πνεύμα ομόθυμης παρουσίας του λαού στην κηδεία. Και «με μια φωνή όσο ποτέ δυνατή» απήγγειλε το ποίημα Παλαμάς, που είχε γράψει τα χαράματα της 28ης Φεβρουαρίου προς τιμήν του μεγάλου ποιητή:
Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα… Βογκήστε τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!
Όταν τελείωσε η νεκρώσιμη ακολουθία, ο Σπύρος Μελάς, ο Άγγελος Σικελιανός και νέα παιδιά σήκωσαν το φέρετρο και κατευθύνθηκαν προς τον χώρο της ταφής. Την ώρα που θα εναπόθεταν το φέρετρο μέσα στη γη, πλησίασε ο αντιπρόσωπος του κατακτητή να καταθέσει στεφάνι. Τότε, ο λογοτέχνης Γιώργος Κατσίμπαλης άρχισε να τραγουδά τον Εθνικό Ύμνο: «Σε γνωρίζω από την κόψη…». Ακολούθησε το συγκεντρωμένο πλήθος, «πρώτα δειλά -περιγράφει ο Κωνσταντίνος Τσάτσος- ύστερα η φωνή κατάκτησε όλον τον κόσμο, μυριόστομη. Ήταν η στιγμή η πιο συγκινητική. Ο κόσμος τραγουδούσε και φώναζε με πάθος. Ζήτω η Ελευθερία!»
Η κηδεία του Κωστή Παλαμά – Μαθησιακό αντικείμενο στο Φωτόδεντρο
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος σημαδεύτηκε από μαζικές εκτελέσεις και θανάτους στρατιωτών αλλά και πολιτών. Οι ναζιστικές δυνάμεις του Χίτλερ προχώρησαν σε μαζικούς θανάτους και πολιτών, κυρίως εβραϊκής καταγωγής, το ονομαζόμενο Ολοκαύτωμα, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τους Γερμανούς του Χίτλερ. Συνολικά δολοφονήθηκαν περισσότεροι από 11 εκατομμύρια άνθρωποι. Κυριάρχησε η πρακτική των βομβαρδισμών βιομηχανικών κέντρων και κατοικημένων περιοχών σε πόλεις της Ευρώπης από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια της οποίας περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν. Συμπεριλαμβάνονται και όσοι σκοτώθηκαν από τη ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι από τις Η.Π.Α, ως αντίποινα από την σύναψη συμμαχίας της Ιαπωνίας με τον Χίτλερ και τη ναζιστική Γερμανία. Το Ολοκαύτωμα κατά των Εβραίων και οι επιθέσεις με ατομικές βόμβες κατατάσσονται ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είναι συγκλονιστικός για τα ανθρώπινα δεδομένα και υπολογίζεται σε 50 έως 85 εκατομμύρια απώλειες. Τα δεδομένα αυτά έκαναν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο την πιο θανατηφόρα σύγκρουση στην ανθρώπινη ιστορία. Χρονολογικά, άρχισε στις 7 Ιουλίου 1937 στην Ασία και την 1 Σεπτεμβρίου 1939 στην Ευρώπη και τελείωσε στις 2 Σεπτεμβρίου 1945.
«Άσμα ασμάτων – Το ολοκαύτωμα των Ελλήνων εβραίων»
Οι Έλληνες το 1940 πολέμησαν με τόλμη αυταπάρνηση και αυτοθυσία απέναντι σε έναν πανίσχυρο εχθρό. Και νίκησαν γιατί στον πάνοπλο εισβολέα αντέταξαν τον οπλισμό της ψυχής τους, την ομοψυχία τους, την μακραίωνη παράδοσή τους, την αγάπη τους για τη λευτεριά και την ειρήνη. Τιμώντας λοιπόν σήμερα την ιστορική επέτειο αποτίουμε φόρο τιμής στους ήρωες εκείνους που μας άφησαν πολύτιμη κληρονομιά την ελευθερία και την ανεξαρτησία και νιώθουμε περήφανοι για τον ελληνισμό.
«Θέλει αρετήν και τόλμη η ελευθερία»!!!
ΜΕΡΟΣ Β΄ – Η Ιταλική και Γερμανική κατοχή στη Λευκάδα
Πηγή: Ιστορία της Νήσου Λευκάδος (Τόμος Β΄) του Π.Γ.Ροντογιάννη (Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών – 2006):
ΜΕΡΟΣ Γ΄ – ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Πόσο καλά γνωρίζουμε τα γεγονότα της επετείου της 28ης Οκτωβρίου;
Δοκιμάστε τις γνώσεις στο κουίζ που ετοιμάσαμε. Κάντε κλικ στην εικόνα που ακολουθεί, δώστε το όνομά σας ή ψευδώνυμο και δείτε πως τα πήγατε… Σε κάθε απάντησή σας λαμβάνετε ανατροφοδότηση μόνο για το αν απαντήσατε σωστά η λάθος, χωρίς υπόδειξη της σωστής απάντησης, ώστε αν το επιθυμείτε, να ξαναδοκιμάσετε. Καλή σας επιτυχία! 🙂
2. Τα σημαντικότερα γεγονότα σε ένα διαδραστικό padlet (κλικ στην εικόνα που ακολουθεί):
3. Πρωτοσέλιδα εφημερίδων της εποχής…
4. Γελοιογραφίες της εποχής…
Τα πενάκια των γελοιογράφων της εποχής σκιτσάρουν την αλαζονεία του εχθρού και τον αγώνα των Ελλήνων…
Χρόνια Πολλά!
