Στου Μαγεμένου…

Σχετικά με τη δράση μας

Η δράση προσφέρει μια σύγχρονη οπτική του ιστορικού γεγονότος μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας. Αποτελεί μια προσπάθεια να έρθουν οι μαθητές και οι μαθήτριες σε επαφή με τα τεκμήρια της ιστορίας του τόπου και αυτενεργώντας να προσεγγίσουν το ιστορικό γεγονός της σύναξης των αρματολών στην ακτή του Μαγεμένου, στη Λευκάδα.

Μέσω της υλοποίησής της αναπτύσσουν δεξιότητες που στοχεύουν στη βαθύτερη γνώση του εαυτού τους και του κοινωνικού περιβάλλοντος, όπως είναι η προσέγγιση των ιδεών και των συναισθημάτων του ανθρώπου στο παρελθόν και η αναπαράσταση με φαντασία και κριτικό πνεύμα των ιστορικών συνθηκών, δεξιότητες που οδηγούν στην ανάπτυξη ιστορικής σκέψης και συνείδησης. Μαθαίνουν να παρατηρούν, να περιγράφουν, να συγκρίνουν και να εξηγούν τους λόγους για τους οποίους έλαβαν τα πράγματα τη μορφή που έχουν σήμερα στο συγκεκριμένο χώρο.

Η επιτόπια έρευνα του ιστορικού χώρου, η μελέτη των πηγών και η ερμηνευτική προσέγγιση των περιεχομένων τους, η χρήση σύγχρονων μεθόδων αναπαράστασης των ιστορικών συνθηκών και η παραγωγή επίκαιρου ιστορικού λόγου συνιστούν τα μέσα ανάπτυξης των δεξιοτήτων αυτών.

Παράλληλα η δράση δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να αξιοποιήσουν τα σύγχρονα περιβάλλοντα των ψηφιακών τεχνολογιών και των οπτικοακουστικών μέσων και να αποκτήσουν ανάλογες ψηφιακές δεξιότητες.

---

…ο Καποδίστριας, ….καταληφθείς υπό πατριωτικού ενθουσιασμού, ηγέρθη και απηύθυνε προς τους συνηγμένους εκεί εκ τόσων μερών της Ελλάδος πολεμιστάς, ενθουσιώδη προσφώνησιν, τονίσας ότι όχι σε απομακρυσμένο μέλλον η σάλπιγγα της πατρίδος θα καλέσει αυτούς,  για να χύσουν και την τελευταίαν ρανίδα του αίματός των για σκοπό πολύ σπουδαιότερον εκείνου.

Κώστας Μαχαιράς, «Η Λευκάς 1700 – 1864»

---

Μεθοδολογία– Στάδια Υλοποίησης:

Κατά την υλοποίηση της δράσης εφαρμόστηκε η μέθοδος project, η οποία βασίζεται στη διαθεματικότητα  και στα ενδιαφέροντα των μαθητών.  Η δράση αρθρώθηκε σε συγκεκριμένο θέμα τοπικής ιστορίας της Λευκάδας, «τη σύναξη των οπλαρχηγών στην ακτή του Μαγεμένου το 1807», παρακίνησε σε πολύπλευρη αναζήτηση και αξιοποίησε γνώση πολλών κλάδων της επιστήμης (Ιστορίας, Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, Αγγλικής Γλώσσας, Πληροφορικής, Μαθηματικών, Γεωγραφίας, κ. ά.)

Σε πρώτο στάδιο οι μαθητές αναζήτησαν ιστορικές πηγές σε βιβλιοθήκες και ενημερώθηκαν για το ιστορικό γεγονός. Συζήτησαν μεταξύ τους και με τους εκπαιδευτικούς και το θεώρησαν αξιόλογο και ενδιαφέρον για να ασχοληθούν περισσότερο με αυτό.

Στη συνέχεια επιλέχθηκε από τους διδάσκοντες στα αντίστοιχα μαθήματα, η μέθοδος της μελέτης πεδίου. Οι μαθητές επισκέφθηκαν τον ιστορικό χώρο και ανέπτυξαν προσχεδιασμένες δραστηριότητες σε μαθησιακό περιβάλλον εκτός της συμβατικής αίθουσας διδασκαλίας. Στο στάδιο αυτό αξιοποίησαν  δεξιότητες που καλλιέργησαν καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς στα αντίστοιχα μαθήματα. Προσανατολίστηκαν στο χώρο και εντόπισαν τα τεκμήρια του γεγονότος με τη βοήθεια της νέας τεχνολογίας που είχαν στη διάθεσή τους, τα συσχέτισαν με την ιστορική γνώση που απέκτησαν από την έρευνα σε ιστορικές πηγές, παρατήρησαν τις αλλαγές στο τοπίο που έφερε ο χρόνος και τα γεγονότα που ακολούθησαν και προσπάθησαν να ανασυνθέσουν με τη φαντασία τους την ιστορία του τόπου τους.

Στο επόμενο στάδιο, μετά την εργασία στο πεδίο, ακολούθησε εργασία στην τάξη. Οι μαθητές προχώρησαν στη σύνθεση των εργασιών, επεξεργάστηκαν τα στοιχεία που συνέλεξαν και κατέληξαν στη σύνθεση των δεδομένων που συγκέντρωσαν.

Τέλος, έγινε σχολιασμός και αξιολόγηση της επίσκεψης, ώστε να υπάρξει ανατροφοδότηση…

---

Βιβλιοθήκη (Πηγές):

1: Ιστορία της Νήσου της Λευκάδας (Εταιρεία Λευκαδίτικων Μελετών Π.Γ. Ροντογιάννη)-Περισσότερα…

2: Ηγέτες. Ο Ιωάννης πίσω από τον Καποδίστρια (Παναγιώτη Πασπαλιάρη)-Περισσότερα…

3: Λευκάδα.Μια σύντομη διαδρομή στην Ιστορία της μέσα στους αιώνες (Χαρά Τυπάλδου)-Περισσότερα…

4: Το ιστορικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα στη Σωτήρω Νικιάνας-Περισσότερα…

---

---

Οι Εργασίες Μας…

---

Ποια ήταν η αφορμή και ποιοι οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους ο Αλή πασάς θέλησε να επιτεθεί στη Λευκάδα;

Όπως αναφέρουν οι ιστορικές πηγές η Λευκάδα είναι το μόνο από τα Επτάνησα που γνώρισε τουρκική κυριαρχία για διάστημα μεγαλύτερο των δύο αιώνων (1477 – 1684). Στη συνέχεια πέρασε στην κατοχή της Ενετίας μαζί με τα άλλα Ιόνια νησιά, μέχρι το 1797. Από τους Ενετούς τα νησιά τα πήραν  οι Γάλλοι, μετά οι Ρώσοι με τους Τούρκους και το έτος 1800 υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη συμφωνία που παραχωρούσε στα νησιά αυτονομία και ανεξαρτησία κάτω όμως από την προστασία της Ρωσίας και την ψιλή κυριαρχία της Τουρκίας. Στην πραγματικότητα ήταν ένα ιδιότυπο καθεστώς, υπήρξε όμως η πρώτη, μικρή βεβαία, αλλά αυτόνομη και ανεξάρτητη Ελληνική Πολιτεία, το πρώτο Ελληνικό Κράτος μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Το 1803 και 1804 ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων, ο Τεπελενλής κατάφερε να εξουδετερώσει τις χριστιανικές οικογένειες των τεσσάρων χωριών του Σουλίου. Ο δρόμος για τα πρώην ενετικά παράλια του Ιονίου είχε ανοίξει. Ανίκητος έως τώρα, βρισκόταν στην ακμή της δύναμης και των φιλοδοξιών του,  τις οποίες ευνοούσε και η γενικότερη ευρωπαϊκή κατάσταση, η οποία με λίγα λόγια ήταν η εξής: το 1807 επίκειται νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος και ο Αλή πασάς  εκμεταλλεύεται την ευκαιρία. Προτείνει στους συμμάχους του Γάλλους και τον Ναπολέοντα την οργάνωση ενός αντιπερισπασμού με επίθεση κατά της Λευκάδας. Η αφορμή που πρόβαλε ήταν ότι οι Λευκάδιοι αρνήθηκαν να του παραδώσουν, όπως απαίτησε, τους κλέφτες και τους αρματολούς με τις φαμίλιες τους που βρίσκονταν στο νησί καταδιωγμένοι από τον ίδιο.  Ωστόσο η Γαλλία διάκειται ευνοϊκά προς την Οθωμανική αυτοκρατορία η οποία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την προστάτιδα των Επτανήσων Ρωσία. Ο Αλή πασάς προφασίζεται ότι κυριεύοντας τη Λευκάδα βοηθάει τον επικυρίαρχό του τον Σουλτάνο. Από την άλλη πλευρά οι Γάλλοι βοηθώντας κάθε αντιρωσική κίνηση, παρέχουν στον Αλή πασά πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη. Η Λευκάδα όλα αυτά τα χρόνια λόγω της θέσης της στάθηκε το πιο κοντινό και σίγουρο καταφύγιο της αδούλωτης κλεφτουριάς. Ταυτόχρονα αποτελούσε και το ορμητήριο των Αγώνων για την Ήπειρο και τη Ρούμελη. Από εδώ ξεκινούσαν οι αγωνιστές τις επιθέσεις εναντίον του Αλή πασά που έψαχνε ευκαιρία να της επιτεθεί. Η Λευκάδα επομένως βρισκόταν «στο στόμα του λύκου», παρόλο που ο Αλής διεκήρυττε παντού ότι ήθελε να χτυπήσει το «Μόσκοβο». (=τους Ρώσους).

«Και γήφερεν ο Πασάς μεγάλο σεφέρι στην Πλαγιά και επολέμαγε με το Μόσκοβο», σημειώνει τον Μάρτη του 1807 ο ιερέας των Ταξιαρχών του Σπανοχωρίου Λευκάδας Σπυρίδων Χαλικιάς στο ληξιαρχικό βιβλίο της εκκλησίας.

Με λίγα λόγια την υπόθεση της Λευκάδας πρέπει να την εξετάσει κανείς κάτω από το πρίσμα του ρωσικού σχεδίου κυρίως που είχε ως στόχο αφενός την εδαφική επέκταση της Δημοκρατίας των Ιονίων Νήσων προς την Ήπειρο, αφετέρου τη δημιουργία κράτους που θα το συναποτελούσαν τα σημερινά κράτη Βοσνία, Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο και Αλβανία και θα ήταν κάτω από την προστασία της Ρωσίας. Η Δημοκρατία των Ιονίων Νήσων είχε βρεθεί άθελά της στο μέσο των συμφερόντων Ρωσίας, Γαλλίας και Τουρκίας. Ο πλέον όμως επικίνδυνος εχθρός ήταν ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων εναντίον του οποίου κινήθηκαν οι Ρώσοι παρασύροντας και τους Έλληνες. Μη μπορώντας οι τελευταίοι να αρνηθούν τη συνεργασία προσπάθησαν τουλάχιστον να βοηθήσουν τα Επτάνησα όπως μπορούσαν.

Κατωπόδη Κατερίνα, Μόσχου Νεφέλη

(Ομάδα Ιστορικών)

---

Ποιος ήταν ο ρόλος του Ιωάννη Καποδίστρια και του Επισκόπου Άρτας Ιγνάτιου στα γεγονότα;

Ιωάννης Καποδίστριας

Η πρώτη ανάμειξή του Ιωάννη Καποδίστρια με την πολιτική σκηνή της Επτανήσου Πολιτείας πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1801, όταν και κλήθηκε να αντικαταστήσει τον πατέρα του, Αντώνιο – Μαρία Καποδίστρια, στην αποστολή που είχε αναλάβει μαζί με τον Νικόλαο Σιγούρο για την αποκατάσταση της τάξης στην Κεφαλονιά. Στις 27 Απριλίου 1801 αποβιβάστηκε μαζί με τον Σιγούρο στην Κεφαλονιά και με την ιδιότητα των αυτοκρατορικών επιτρόπων έπαυσαν τις τοπικές αρχές αναλαμβάνοντας οι ίδιοι προσωπικά την διοίκησή του νησιού^.  Στις αρχές Σεπτεμβρίου, και αφού είχε αποκατασταθεί πλήρως η τάξη, επέστρεψαν στην Κέρκυρα. Έναν χρόνο αργότερα συμμετέχει στην ίδρυση του Εθνικού Ιατρικού Συλλόγου, του οποίου διετέλεσε γραμματέας, ενώ τον Οκτώβριο του ίδιου έτους κλήθηκε να μεταβεί, για άλλη μια φορά, στην Κεφαλονιά προκειμένου να αποκαταστήσει την ομαλότητα.

Στις 2 Ιουνίου 1807 η γερουσία τον διόρισε έκτακτο επίτροπο στην Αγία Μαύρα (Λευκάδα) με ουσιαστικό σκοπό την άμυνα του νησιού από τους Οθωμανούς. Ουσιαστικά βρισκόταν υπό τις διαταγές του Ρώσου στρατηγού, ανήκε δηλαδή στη ρωσική υπηρεσία. Μαζί με τον Καποδίστρια έφτασαν 300 Ρώσοι στρατιώτες, καθώς και ο μητροπολίτης Άρτας Ιγνάτιος. Υπό την προστασία των Ρώσων συνεργάστηκε με τους αρματολούς, οργανώνοντας μάλιστα και την περίφημη μυστική συνέλευση των κλεφτοαρματολών, όπου συμμετείχαν όλοι οι οπλαρχηγοί που είχαν καταφύγει στη Λευκάδα (Βαρνακιώτης, Μπουκουβάλας, Μπότσαρης). Στη συνέλευση αυτή, ο Καποδίστριας αναγνώρισε τον Αντώνη Κατσαντώνη ως γενικό αρχηγό των κλεφτών στη Δυτική Ελλάδα. Ωστόσο η συνθήκη του Τιλσίτ που συνομολογήθηκε μεταξύ Ρώσων και Γάλλων επανέφερε το παλαιό καθεστώς, με αποτέλεσμα ο Καποδίστριας να ανακληθεί πίσω στην Κέρκυρα και οι Έλληνες οπλαρχηγοί να απομονωθούν, παρά τις ρητές οδηγίες του προς τη Γερουσία με τις οποίες συμβούλευε το σώμα να κρατήσει ανεκτική στάση απέναντι στους κλέφτες, έτσι ώστε οι τελευταίοι αφενός να φθείρουν τα στρατεύματα του Αλή Πασά και αφετέρου να τον κρατούν μακριά από τη Λευκάδα.

---

Επίσκοπος Άρτας Ιγνάτιος

Έντεκα συνολικά χρόνια, από το 1794 μέχρι το 1805, ποίμανε την επισκοπή Άρτας. Όταν περιήλθε στην εξουσία του Αλή πασά η Άρτα, ενισχύθηκε με εξουσίες πολιτικής διοίκησης: έτσι ήταν αγορανομικός επόπτης στην επαρχία του και εισπράκτορας φόρων.

Το Σεπτέμβριο του 1803 ο Ιγνάτιος μετέβη στην Κέρκυρα με σκοπό να συνάψει συνθήκη για λογαριασμό του Αλή πασά, η οποία θα ρύθμιζε εκκρεμή θέματα των δύο πλευρών: συγκεκριμένα οι Επτανήσιοι ζητούσαν από τον Αλή φοροαπαλλαγές στην περιοχή του, όπως και στην υπόλοιπη Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ ο Αλή πασάς ζητούσε να μη δίδεται άσυλο σε ληστές οι οποίοι κατέφευγαν από τα εδάφη του στα Επτάνησα, και τα χρησιμοποιούσαν ως ορμητήριο για επιθέσεις στις περιοχές του. Ο Αλή πασάς και η Επτάνησος Πολιτεία έμειναν ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα των συνομιλιών που είχε πραγματοποιήσει ο Ιγνάτιος και της συμφωνίας που είχε πετύχει, και η δεύτερη μάλιστα, απένειμε στον Ιγνάτιο ισόβιο προνόμιο τριών χαρίτων, δηλαδή να απονέμει τρεις φορές το χρόνο χάρη σε καταδίκους που είχαν συμπληρώσει το ένα τρίτο της ποινής τους.

Η θετική στάση του Ιγνατίου απέναντι στα συμφέροντα της Επτανήσου Πολιτείας εκτιμήθηκε από τους Ρώσους, που από τότε κιόλας άρχισαν να βλέπουν τον μητροπολίτη με φιλικό μάτι. Στα τέλη του 1805 δραπέτευσε στα Επτάνησα. Ο Αλής τον αναζήτησε στην Κέρκυρα στέλνοντας κάποιον Τούρκο για να τον δολοφονήσει, όμως αυτός έγινε αντιληπτός και καταγγέλθηκε από τον Ιγνάτιο στις τοπικές αρχές.

Στην Κέρκυρα ο Ιγνάτιος αποτέλεσε τον πυρήνα κοινής δράσης των Ελλήνων κλεφταρματολών που ζούσαν στα Επτάνησα, αλλά και διαφόρων σημαινουσών προσωπικοτήτων, όπως του Καποδίστρια, του αρχηγού των ελληνικών ταγμάτων του εκεί ρωσικού στρατού Εμμανουήλ Παπαδόπουλου και του πληρεξουσίου της Ρωσίας στα Επτάνησα Γεωργίου Μοτσενίγου. Υπό την προεδρία του Ιγνατίου, στα 1806, έλαβε χώρα στη Λευκάδα σύσκεψη των αρματολών της Ακαρνανίας και Ηπειροθεσσαλίας. Λίγο μετά την έναρξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου, το Μάρτιο του 1807 ο Παπαδόπουλος κινητοποίησε τους Έλληνες αρματολούς, ορίζοντας ως καθοδηγητή τον Ιγνάτιο, ο οποίος προσδοκούσε στη ρωσική βοήθεια για την ελληνική υπόθεση. Ο Μοτσενίγος τού ανέθεσε αποστολή να οργανώσει στρατιωτικό σώμα ενσωματώνοντας τους εξόριστους καπεταναίους σε Λευκάδα και Ιθάκη, για να το στείλει για   αντιπερισπασμό    στις δυνάμεις του   Αλή πασά στη Στερεά Ελλάδα.

Στα τέλη του 1806 με αρχές του 1807 άρχισε η πολιορκία της Λευκάδας από τα στρατεύματα του Αλή πασά. Ο Ιγνάτιος είχε ενεργό ρόλο στην άμυνα του νησιού από τον Απρίλιο του 1807, όταν είχε φτάσει στο νησί, έχοντας υπό τις διαταγές του 400 Ηπειρωτοσουλιώτες. Το Μάιο της ίδιας χρονιάς ήρθε και ο Καποδίστριας και συντόνιζαν από κοινού την ελληνορωσική στρατιωτική συνεργασία. Το καλοκαίρι όμως του 1807 υπογράφτηκε η Συνθήκη του Τιλσίτ και τα Ιόνια νησιά πέρασαν στους Γάλλους. Ο Ιγνάτιος, αν και δέχτηκε δελεαστικές προτάσεις από αυτούς, οι οποίοι γνώριζαν την επιρροή του στους Έλληνες, για να αναλάβει τη διοίκηση των Ελλήνων μισθοφόρων, αλλά και από τους Άγγλους, οι οποίοι του πρότειναν να πάει στη Μάλτα, αρνήθηκε. Ανάλογη βολιδοσκόπησή του έγινε και από τον Αλή πασά. Τελικά αναχώρησε με τον Γεώργιο Μοτσενίγο για τη Νεάπολη στα τέλη του 1807. Ο Μοτσενίγος έστειλε στον Ρώσο υπουργό των Εξωτερικών εγκωμιαστικό υπόμνημα για τις υπηρεσίες του Ιγνατίου και τελικά εγκρίθηκε από τον τσάρο η μετάβασή του στην Αγία Πετρούπολη τον Απρίλιο του 1809.

Μαρκέλλα Παππά

Ομπάντα Μαρία Ιζαμπέλλα

(Ομάδα Ιστορικών)

---

Πώς προετοιμάστηκε η επίθεση στη Λευκάδα από τους Τούρκους;

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές και τις πληροφορίες που αντλήσαμε από τις ιστοσελίδες η επίθεση των Τούρκων στην Λευκάδα έγινε  από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση που εκτυλισσόταν  στην Ευρώπη. Ο ίδιος όπως αναφέρεται σε όλες τις ιστορικές πηγές  συγκέντρωσε πάνω από 11.000 εμπειροπόλεμους Αλβανούς, μια δύναμη πολύ υπολογίσιμη για την εποχή εκείνη .Ο στόχος του ήταν να καταλάβει τον δίαυλο της Λευκάδας και ετοίμαζε προωθημένα οχυρά στα πιο κοντινά προς το νησί σημεία της επικράτειάς  του, κυρίως στις θέσεις Τεκέ  και Παλιοχαλιά της απέναντι ακαρνανικής ακτής. Μέχρι το δεύτερο δεκαήμερο περίπου του Φεβρουαρίου του 1807 κατασκεύασε ένα οχυρό, το κάστρο του Αγίου Γεωργίου, στο λόφο πάνω από το νέο χωριό της Πλαγιάς όπου τοποθέτησε έξι κανόνια και έναν όλμο. Ταυτόχρονα κατασκεύασε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και το κάστρο του Τεκέ στην διασταύρωση του επαρχιακού δρόμου Λευκάδας – Βόνιτσας  με την παράκαμψη προς τα χωριά Περατιά και Πλαγιά. Με τα δυο αυτά φρούρια ο Αλή πασάς έκλεισε την είσοδο και έξοδο του δίαυλου και απομόνωσε το νησί  της Λευκάδας με συνέπειες που θα φανούν πολύ γρήγορα, κυρίως σε έλλειψη τροφίμων . Πάντως στην ακτή της Ακαρνανίας δεν υπήρχε ράχη όπου ο Αλή πασάς δεν είχε εγκαταστήσει πυροβόλα, οι δε Αλβανοί πολεμιστές του είχαν κατακλύσει την περιοχή.

Παναγιώτης Παρίσης, Ίων Μουχούρτης

(Ομάδα Στρατιωτικών)

---

Πώς προετοιμάστηκε η άμυνα της Λευκάδας απέναντι στον Τουρκικό κίνδυνο;

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές ο Ιωάννης Καποδίστριας έφτασε στην Λευκάδα μαζί με τον Γάλλο μηχανικό Μισσώ ο οποίος ήταν ειδικός σε ό, τι αφορούσε θέματα οχυρωματικής τεχνικής. Επιπλέον τους συνόδευαν τριακόσιοι Ρώσοι στρατιώτες τυφεκιοφόροι και μερικοί πυροβολητές. Έπειτα κατ’ εντολή του κόμη Μοντσενίγου ο Μητροπολίτης Άρτας Ιγνάντιος ορίστηκε συνεργάτης του Καποδίστρια. Οι δύο, όχι μόνο συνεργάστηκαν θαυμαστά αλλά επίσης ανέπτυξαν μια βαθύτατη φιλία. Αφού έφτασαν στην Λευκάδα και ο Μισσώ μελέτησε την κατάσταση, κατέστρωσαν σχέδια τα οποία τέθηκαν αμέσως σε εφαρμογή. Αρχικά , δημιούργησαν ένα μικρό εθελοντικό στόλο υπεύθυνο για την άμυνα της Λευκάδας στη θάλασσα και την επικοινωνία μεταξύ των νησιών. Στην δύναμη αυτού του στόλου εντάχθηκαν οι Επτανήσιοι Ιωάννης Σβορώνος , Σπυρίδων Καλλιγάς , Νικόλας Ποταμιάνος , Τιμόθεος Βουτσινάς, Ιωάννης Κούπας , Διον. Κουντουράς και ο Θεοδ. Κολοκοτρώνης ο οποίος αρμάτωσε με ελληνικά χρήματα την αρμάδα του. Στη συνέχεια , οργάνωσαν και συντόνισαν τακτικές επιθέσεις πεζών στα απέναντι παράλια για να καταπονούν τις αντίπαλες δυνάμεις. Συντόνισαν τις ομάδες του Γιάννη Βαρνακιώτη και των Μπουκουβαλαίων που έκαναν τις επιθέσεις τους από τα νησάκια Κάλαμο και Μεγανήσι.

Τέλος, για την καλύτερη οχύρωση του νησιού, ο Καποδίστριας φρόντισε να ενθαρρύνει τους κατοίκους δηλαδή να τους τονώσει το ηθικό. Απαγόρευσε κάθε μετακίνηση των κατοίκων και πραγματοποίησε γενική επιστράτευση της Εθνοφυλακής. Στρατολόγησε αμέσως 3 νέους λόχους από Ρουμελιώτες που είχαν καταφύγει στο νησί και δύο νέα τάγματα ένα Μανιάτικο και ένα μεικτό Μοραΐτικο. Ο Καποδίστριας προσέδωσε στο ζήτημα της άμυνας της Λευκάδας, όχι μόνο πανιόνιες αλλά και πανελλαδικές διαστάσεις. Απέδειξε έτσι ότι πραγματικά υπήρξε μια ηγετική φυσιογνωμία με στρατηγικές και οργανωτικές ικανότητες, εκτός από τις πολιτικές που ήσαν ήδη γνωστές.

Στη Λευκάδα εκτιμούσαν ότι η εισβολή θα γινόταν στο πιο στενό σημείο μεταξύ του νησιού και της Ακαρνανικής ακτής. Γι’ αυτό οργάνωσαν την άμυνα ως εξής: οχύρωσαν με τέσσερα  πυροβόλα, τα οποία χειρίζονταν είκοσι πέντε Ρώσοι πυροβολητές, το μικρό κάστρο που βρισκόταν πάνω σε νησίδα μέσα στο δίαυλο. Τα κάστρο ονομαζόταν Τορέτα και βαπτίζεται τώρα Αλέξανδρος, προς τιμήν του αυτοκράτορα της Ρωσίας. Επίσης οχυρώνεται και το Φορτίνο, που τώρα ονομάζεται Κωνσταντίνος προς τιμήν του διαδόχου του ρωσικού θρόνου.  Το Φορτίνο βρισκόταν λίγο βορειότερα από το νησάκι Αλέξανδρος, στο ύψος του Καλλιγωνίου. Στο βόρειο τμήμα του νησιού της Λευκάδας η άμυνα ανατέθηκε στο γνωστό μας ιστορικό φρούριο της Αγίας Μαύρας. Οι κανονιοβολισμοί ήταν η πρώτη πολεμική δράση του Αλή πασά. Δεν επιχειρούσε όμως ακόμη επίθεση για την κατάληψη του νησιού, ίσως γιατί έκρινε ότι εκεί είχαν γίνει πολλά οχυρωματικά έργα και είχε συγκεντρωθεί σημαντική στρατιωτική δύναμη. Ίσως αυτή η διστακτικότητά του ήταν που έσωσε τελικά τη Λευκάδα. Και διαρκώς ανέμενε βοήθεια από τον Ναπολέοντα. Δείτε όλα τα παραπάνω στον χάρτη που ακολουθεί…

Χρήστος Κούρτης, Βασίλης Κοψιδάς

(Ομάδα Στρατιωτικών)

---

Το ημερολόγιο του Καποδίστρια…

Εν Λευκάδι, 8 Ιουλίου 1807

Σήμερον επραγματοποιήθη η Σύναξις των οπλαρχηγών ή άλλως «καπεταναίων», όπως είναι ευρέως γνωστοί στις περιοχές της επαρχίας. Συζητήθηκε το σημαντικότατο ζήτημα της συμβολής τους στην απελευθέρωση του έθνους από τον τουρκικό ζυγό.

Η συγκέντρωσις έλαβε χώρα εις την ωραιοτάτην νήσον της Λευκάδος και πιο συγκεκριμένα εις την τοποθεσία της ακτής του Μαγεμένου στην περιοχή της Νικιάνας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι δεν επρόκειτο για έναν οποιοδήποτε χώρο, αλλά εν αντιθέσει για το ιερόν και άκρως μυστικόν, προστατευόμενο από εχθρικές επιθέσεις, εκκλησάκι του Παντοκράτορος.

Η μέρα ήταν ωραιοτάτη και το τοπίο μαγευτικό! Επρόκειτο για ένα ξεχωριστό περιβάλλον και σ’ αυτό συνέβαλλαν τα συναισθήματα και η ψυχολογία των προσώπων. Κατά την άφιξή τους μπορούσε κανείς να αισθανθεί την θέληση για συνεργασία, τον πόθο για ελευθερία, το πλήθος των συναισθημάτων που κατέκλυζε τας ψυχάς όλων των παρευρισκομένων. Καθισμένοι λοιπόν υπό την σκιάν των επιβλητικών φύλλων μιας καρποφόρου καρυδιάς τόσοι διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι, ο σεβασμιώτατος Ιγνάτιος, ο στρατηγός Παπαδόπουλος, εγώ αλλά και οι φοβεροί στην όψη και αξιότατοι καπεταναίοι, ο Μπότσαρης και ο Κατσαντώνης.

Για αρκετή ώρα η ατμόσφαιρα εκαλύφθη από τα λόγια και τις διηγήσεις των πολεμιστών για κατορθώματα και στρατιωτικά σχέδια για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Εκείνη λοιπό την ώρα ήμουν βέβαιος ότι παρ’ όλα όσα μας διαφοροποιούν η ελπίδα της ελεύθερης  πατρίδος μοιραζόταν ισάξια εις την βάση των σπλάχνων μας. Έτσι διεμορφώθησαν οι πρώτες ελπίδες ελευθερίας. Αργότερα η σύναξις μετατράπηκε εις ένα συμπόσιο ομηρικών επών με χορό και τραγούδι. Η ανεπανάληπτη αυτή εμπειρία παρουσίαζε συγκεντρωμένη τη γενναιότητα της ελληνικής ψυχής….

Η απελευθέρωση ζυγώνει!!!

Ιωάννης Καποδίστριας

Άγγελος Λέτσος, Δημήτρης Ροντογιάννης

(Ομάδα Λογοτεχνών)

---

Η ομάδα των δημοσιογράφων, γράφει ένα άρθρο σε Αγγλική εφημερίδα της εποχής, για την περιγραφή όλων όσων συνέβησαν τότε… Δείτε το φύλλο της Global Report…

Κούρτης Χρήστος, Κοψιδάς Βασίλης, Λούβρου Εριφύλη Μαρία, Μικρώνη Ευαγγελία, Μουχούρτης Ίων, Ομπάντα Μαρία Ιζαμπέλλα, Παππά Μαρκέλλα, Ρομποτή Αγγελική, Ροντογιάννη Μαρία Αναστασία, Ροντογιάννης Δημήτρης

(Ομάδα Δημοσιογράφων – Χρονικογράφων)

Επιμέλεια – συντονισμός: Γκολοβράντζα Αντωνία (ΠΕ 06)

---

Η γεωγραφική θέση της Λευκάδας. Η σημασία της θέσης της και οι λόγοι που ο Αλή Πασάς ήθελε να την κυριεύσει…

Η Λευκάδα είναι νησί του Ιονίου πελάγους και μαζί με την Κέρκυρα, την Κεφαλονιά, την Ιθάκη, τη Ζάκυνθο και τους Παξούς αποτελούν την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων. Είναι το τέταρτο σε έκταση και πληθυσμό νησί των Επτανήσων. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, συνδέεται με την Αιτωλοακαρνανία με μια πλωτή γέφυρα μήκους περίπου 20 μέτρων.

Συνεπώς οι ακτές της βρίσκονται πολύ κοντά μ’ εκείνες της ηπειρωτικής Ελλάδας τις οποίες χωρίζει ο ιστορικός πορθμός του Δρεπάνου.

Όταν το 1803 και 1804 ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων, ο Τεπελενλής κατάφερε να εξουδετερώσει τις χριστιανικές οικογένειες των τεσσάρων χωριών του Σουλίου, ο δρόμος για τα πρώην ενετικά παράλια του Ιονίου είχε ανοίξει. Ο ιστορικός Π. Ροντογιάννης αναφέρει ότι ο Αλή Πασάς της Ηπείρου που πρόβλεπε από καιρό έναν πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, έκρινε ότι ήρθε η ώρα να καταλάβει τη Λευκάδα. Το νησί ήταν το μόνο από τα Επτάνησα που βρισκόταν σε τόσο κοντινή απόσταση από την ηπειρωτική ακτή που είχε στον έλεγχό του.

Ήθελε λοιπόν να έχει τον έλεγχο και του διαύλου της Λευκάδας και γι’ αυτό είχε  αποφασίσει την πολιορκία της Λευκάδας.

Ο Αλή πασάς προφασιζόταν ότι κυριεύοντας τη Λευκάδα βοηθούσε τον επικυρίαρχό του τον Σουλτάνο. Από την άλλη πλευρά οι Γάλλοι βοηθώντας κάθε αντιρωσική κίνηση, παρείχαν στον Αλή πασά πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη. Η Λευκάδα όλα αυτά τα χρόνια λόγω της θέσης της στάθηκε το πιο κοντινό και σίγουρο καταφύγιο της αδούλωτης κλεφτουριάς. Ταυτόχρονα αποτελούσε και το ορμητήριο των Αγώνων για την Ηπειρο και τη Ρούμελη. Από εδώ ξεκινούσαν οι αγωνιστές τις επιθέσεις εναντίον του Αλή πασά που έψαχνε ευκαιρία να της επιτεθεί. Η Λευκάδα επομένως βρισκόταν «στο στόμα του λύκου», παρόλο που ο Αλής διεκήρυττε παντού ότι ήθελε να χτυπήσει το «Μόσκοβο».

Στις 2 Μαρτίου του 1807 απέστειλε 2000 Τουρκαλβανούς στρατιώτες με σκοπό την πολιορκία του κάστρου της Αγίας Μαύρας. Οι δυνάμεις του Αλή Πασά συγκεντρώθηκαν στο φρούριο του Τεκέ, ενώ οικοδόμησαν με ταχύτατους ρυθμούς και ένα νέο κάστρο, κοντά στο χωριό Πλαγιά.

Μακρής Αθανάσιος, Κερασοβίτης Μάξιμος

(Ομάδα γεωγράφων)

---

Χάρτης με τα σημεία ενδιαφέροντος

---

Ένας από τους αρματολούς που συμμετείχαν στη σύναξη στην ακτή του Μαγεμένου το 1807 διηγείται τις εντυπώσεις του σε συγκέντρωση των αγωνιστών στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια της πρώτης πολιορκίας της πόλης προκειμένου να εμψυχώσει τους υπερασπιστές της…

Παλληκάρια μου,

Ξέρω πως περνάμε δύσκολα, καθώς έχει αρχίσει η πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους. Δεν πρέπει όμως να σκιάζεστε, γιατί αν παραμείνουμε ενωμένοι και δυνατοί και χρησιμοποιήσουμε αυτά που μας έδωκε ο θεός, δηλαδή τον νου και τα χέρια θα καταφέρουμε να τους νικήσουμε τους Τουρκαλάδες! Και μην νομίζετε ότι αυτό είναι αδύνατο! Πριν μερικά χρόνια είχα βρεθεί στη Λευκάδα, στην ακτή του Μαγεμένου.

Εκεί έγινε μία σύναξη ανάμεσα σε οπλαρχηγούς, κλέφτες, αρματολούς και καπεταναίους. Όλοι εμείς φτάσαμε με τα παλληκάρια μας για να βοηθήσουμε τη Λευκάδα να αντιμετωπίσει τον δυνατό Αλή πασά. Ξέραμε λοιπόν ότι ο πασάς αυτός, πρότεινε στους Γάλλους που ήτανε με το μέρος του την οργάνωση ενός αντιπερισπασμού με επίθεση κατά της Λευκάδας. Ο Αλή πασάς είπε ότι κυριεύοντας τη Λευκάδα θα βοηθήσει και τον  Σουλτάνο, που ήταν ανώτερος του. Ισχυρίστηκε τότε πως οι Λευκαδίτες αρνήθηκαν να του δώσουν τους κλέφτες και τους αρματολούς που βρίσκονταν στο νησί καταδιωγμένοι από τον ίδιο. Βέβαια, πήρε την παραπάνω απόφαση και λόγω της θέσης της Λευκάδας και κυρίως του διαύλου της, που ήταν σίγουρο καταφύγιο κλεφτουριάς. Και γι’ αυτό, οι κάτοικοι οχύρωσαν αυτήν την περιοχή με τέσσερα πυροβόλα που βρίσκονταν μέσα σε φρούρια. Τελικά, ωστόσο, όπως κάποια παλληκάρια που βρίσκονταν εκεί ξέρουν ήδη, η επανάσταση αυτή δεν έγινε γιατί δεν χρειάστηκε αφού ο Αλής έκανε πίσω, αν και όλα αυτά έδωσαν μια ασφάλεια και μια σιγουριά στους κατοίκους.

Όμως, εκτός από όλα αυτά που ακούσαμε, τα οποία γέμισαν την καρδιά μας με συγκίνηση για την γρήγορη και σωστή δράση των ανθρώπων,, ήταν αξιοθαύμαστες όλες αυτές οι σπουδαίες προσωπικότητες που βρίσκονταν εκεί και έσπευσαν να υπερασπιστούν την Λευκάδα από διάφορες περιοχές, ενώ δηλαδή δεν ήταν Λευκαδίτες στην καταγωγή. Εγώ είχα μείνει κοκαλωμένος στεκούμενος δίπλα τους. Κάποιοι από αυτούς ήταν ο Ιγνάτιος, ο Παπαδόπουλος, ο Βαρνακιώτης, ο Τζαβέλας, ο Γρίβας, ο Παρθένιος και ο τρανότατος Καποδίστριας. Μαζί ορκιστήκαμε κάτω από τον ίσκιο μιας καρυδιάς πως όταν η πατρίδα θα μας χρειαστεί θα πολεμήσουμε γι’ αυτή με κάθε κόστος. Ο Καποδίστριας τόνισε μάλιστα πως σε μικρό χρονικό διάστημα η πατρίδα θα  μας ξανακαλέσει για έναν πιο σημαντικό σκοπό από αυτόν για τον οποίο είχαμε πάει εκεί. Και να που πρέπει να την υπερασπιστούμε όλοι μαζί τώρα, με όλους αυτούς τους άντρες που θα έρθουν.

Γι’ αυτό όπως σας είπα και πριν, μην σκιάζεστε, πρέπει όμως να οργανωθούμε, να οχυρωθούμε όσο μπορούμε, να ζητήσουμε βοήθεια όταν την χρειαστούμε όσο κοντά και αν φαίνεται αυτό και να υπερασπιστούμε την πολυλατρεμένη μας πατρίδα μέχρι το τέλος. Αφού στην Λευκάδα έμειναν ενωμένοι και θαρραλέοι και ήταν σε θέση να κάνουν τα πάντα για αυτό που αγαπούν τόσο όσο τη φαμίλια τους θα τα καταφέρουμε κι εμείς. Κρατάτε γερά!

Μαρία Αναστασία  Ροντογιάννη, Αγγελική Ρομποτή

(Ομάδα Λογοτεχνών)

---

Οι καλλιτέχνες δημιουργούν…

Λούβρου Εριφύλη, Εβελίνα Μικρώνη

(Ομάδα Καλλιτεχνών)

---

Χρονολόγιο – Εικονική Περιήγηση

Μια εικονική περιήγηση στα γεγονότα της εποχής, με την εφαρμογή Artsteps.

Χρησιμοποιήστε τα χειριστήρια στο κάτω μέρος της οθόνης, για να δείτε τα γεγονότα με χρονολογική σειρά ή απλά κινηθείτε ελεύθερα στην έκθεση.

Η παραπάνω εικονική έκθεση – περιήγηση δημιουργήθηκε με την διαδικτυακή πλατφόρμα Artsteps.Μπορείτε να δείτε έναν οδηγό χρήσης, εδώ.

---

Η δράση μας, στην πλατφόρμα 1821.digitalarchive.gr

Το ψηφιακό έκθεμα «Πώς θυμόμαστε το 1821;» αποτελεί ένα συνεργατικό εγχείρημα και την πρώτη δράση πληθοπορισμού στην Ελλάδα με σκοπό τη συγκρότηση ενός ψηφιακού αρχείου από τη μαθητική κοινότητα της χώρας.

Μαθήτριες και μαθητές από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και από όλη την Ελλάδα, αναζητούν ίχνη της Ελληνικής Επανάστασης στην περιοχή του σχολείου τους: ονόματα δρόμων και πλατειών, μνημεία, αντικείμενα. Χρησιμοποιώντας εργαλεία και μεθόδους ιστορικών και αρχειονόμων, δημιουργούν ένα δυναμικό ψηφιακό αρχείο, το οποίο αποτυπώνει τα ίχνη του 1821 στον δημόσιο χώρο.

Κλικ στην εικόνα που ακολουθεί:

---

Επίσκεψη στις Παλιές Αλυκές – Οχυρωματικά έργα

Επισκεφτήκαμε την περιοχή των παλιών αλυκών, περπατήσαμε κατά μήκος του Διαύλου και εντοπίσαμε στο πεδίο, τα οχυρωματικά έργα της Λευκάδας και των Τούρκων.

---

Επίσκεψη στην ακτή Μαγεμένου

Η επίσκεψή μας στην Ακτή Μαγεμένου και στο ιστορικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα στη Σωτήρω Λευκάδας.

Τα γεγονότα της εποχής όπως μας τα περιέγραψαν ο π. Σωτήριος Τσάρκος (εφημέριος του ναού) και η κ. Χαρά Τυπάλδου (φιλόλογος). Τους ευχαριστούμε θερμά για όλα!

---

---

---

---

Η δράση μας συνεχίζεται…

Το άρθρο θα συνεχίζει να εμπλουτίζεται με υλικό που παράγουν οι μαθητές και οι μαθήτριές μας… Μείνετε συντονισμένοι!

---

Αντί επιλόγου…

«Πρέπει λοιπόν να βρεθούμε ανάμεσα σ’ ελεύθερα άτομα για να μάθουμε να είμαστε ελεύθεροι και με τις αρχές και στις πράξεις»

Ιωάννης Καποδίστριας

---

Συντελεστές

Ομάδα Μαθητών: Κατωπόδη Κατερίνα, Κερασοβίτης Μάξιμος, Κούρτης Χρήστος, Κοψιδάς Βασίλης, Λέτσος Άγγελος-Μάριος, Λούβου Εριφύλη-Μαρία, Μακρής Αθανάσιος, Μικρώνη Ευαγγελία, Μόσχου Νεφέλη, Μουχούρτης Ίων, Ομπάντα Μαρία-Ιζαμπέλλα, Παππά Μαρκέλλα, Παρίσης Παναγιώτης, Ρομποτή Αγγελική, Ροντογιάννη Μαρία Αναστασία, Ροντογιάννης Δημήτρης

Εκπαιδευτικοί: Παππά Παρασκευή (ΠΕ 02), Γκολοβράντζα Αντωνία (ΠΕ 06), Παπαγεωργίου Νίκος (ΠΕ 86)

Ευχαριστούμε θερμά τη Φιλόλογο κ. Τυπάλδου Χαρά για την πολύτιμη βοήθειά της στη δράση μας και τον πατέρα Σωτήριο Τσάρκα για τη φιλοξενία του στον ναό του Παντοκράτορα στη Σωτήρω Λευκάδας.